Otrzymanie spadku po śmierci bliskiej osoby często jest rozpatrywane jako szczęście w nieszczęściu. Jednak warto pamiętać, że w skład dziedziczonego majątku mogą wchodzić nie tylko dobra materialne, ale również ewentualne długi zaciągnięte przez spadkodawcę. O czym warto pamiętać, stając się spadkobiercą?
Spadek z długami
Każdy potencjalny spadkobierca nie może zapominać, że w ramach dziedziczonego majątku po zmarłym bliskim może otrzymać również jego nieuregulowane zobowiązania. Co ważne, w niektórych przypadkach może dojść do sytuacji, że przyjęte w ramach spadku długi znacznie przewyższają wartość odziedziczonego majątku, a za pozostałą część niespłaconych zobowiązań odpowiada spadkobierca. Poziom odpowiedzialności spadkobiercy za zadłużenia wchodzące w skład spadku będzie zależał od decyzji w kwestii spadku, jaką podejmie. Każdy, kto otrzymuje spadek, w ciągu pół roku od otrzymania informacji o dziedziczonym majątku może przyjąć spadek w całości, przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzucić w całości.
Odrzucenie spadku – co dalej z długami?
Załóżmy, że spadkobierca – z powodu podejrzeń, że spadkodawca mógł posiadać poważne długi – odrzuca spadek. Czy to oznacza, że problem zadłużeń zmarłego znika? Nie do końca. Wprawdzie odrzucenie spadku przez konkretnego spadkobiercę zwalnia go z odpowiedzialności za ewentualne długi spadkodawcy, jednak same nieuregulowane zobowiązania nie zostają anulowane. W takiej sytuacji zadłużenie przechodzi w ramach spadku na kolejnych spadkobierców – albo tych ustalonych w testamencie, a jeśli taki nie został sporządzony to zgodnie z obowiązującym prawem według tzw. linii dziedziczenia ustawowego. W niektórych przypadkach może to spowodować, że odrzucone w ramach spadku zadłużenie, np. przez syna zmarłego, będzie przechodziło na jego potomków (wnuków zmarłego). Wszystko oczywiście zależy od indywidualnej sytuacji rodzinnej zmarłego, ale rozważając odrzucenie spadku z zadłużeniami, warto pamiętać, że taka decyzja nie rozwiązuje kwestii zaciągniętych przez zmarłego zobowiązań.
Zasady spłaty dziedziczonego długu
W wielu przypadkach – często w wyniku braku świadomości spadkobierców o zadłużeniach zmarłego – długi są przyjmowane wraz ze spadkiem. W zależności, czy ten został przyjęty w całości, czy jedynie z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca odpowiada w różnym stopniu za nieuregulowane zobowiązania spadkodawcy. O ile w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca odpowiada za długi wyłącznie w wysokości równej wartości otrzymanego spadku (zasada ta nie dotyczy nieruchomości zabezpieczonych hipoteką), a tyle w przypadku przyjęcia spadku w całości, spadkobierca musi spłacić pełne zadłużenie zmarłego (bez względu na wartość odziedziczonego majątku). Która z tych opcji jest lepsza? Wszystko zależy od kilku czynników, przede wszystkim od: rzeczywistej sytuacji majątkowej i finansowej spadkodawcy oraz świadomości spadkobierców w tym zakresie, wartości dziedziczonego majątku i długu, kondycji finansowej samego spadkobiercy (na wypadek wyższej wartości zadłużenia w porównaniu z wartością odziedziczonego majątku).
Spadek z długami a przedawnienie długu
Osoba, która przyjęła spadek wraz z długami, nie ma innego wyjścia, niż je spłacić. W tym celu warto skontaktować się z wierzycielem. Szczególnie w sytuacji, kiedy wartość długów znacznie przekracza możliwości finansowe spadkobiercy. Kontakt w sprawie długu pozwoli wypracować korzystne warunki jego spłaty.
Część spadkobierców wychodzi z założenia, że jeśli nie będzie podejmować żadnych kroków w sprawie spłaty odziedziczonego długu, ten z czasem ulegnie przedawnieniu. Wprawdzie prawo przewiduje przedawnienie dziedziczonych długów po 3 latach, jednak aby do niego doszło, muszą być spełnione określone warunki (więcej przeczytasz na ten temat tutaj: https://e-kruk.pl/blog/przedawnienie-dlugow-spadkowych/). Należy też pamiętać, że potwierdzenie zadłużenia wyrokiem sądu automatycznie wydłuża okres przedawnienia o kolejne 3 lata. Chociażby z tego względu decyzję o przyjęciu spadku z ewentualnymi zadłużeniami trzeba bardzo dokładnie przemyśleć. Szczególnie w sytuacji, kiedy spadkobierca nie zna przeszłości spadkodawcy i nie ma wiedzy na temat podejmowanych przez niego decyzji finansowych. Może się bowiem okazać, że spadek – z którym często wiąże się nadzieje na poprawę własnej sytuacji finansowej – będzie znacznym obciążeniem budżetu spadkobiercy. W ekstremalnych przypadkach tak dużym, że spłata odziedziczonych długów będzie ciągnęła się latami.