Inwestycja w startup to proces, który przebiega według ścieżki ustalonej przez fundusze Venture Capital. Fundusz dokonuje najpierw selekcji projektów, zapoznaje się z nimi, przeprowadza pogłębione analizy, a następnie negocjuje z założycielem startupu warunki wejścia kapitałowego w projekt.
Inwestycja w startup to proces, który można podzielić na następujące etapy:
- wstępna selekcja projektu przez fundusz,
- spotkanie inwestora z założycielem,
- analiza projektu,
- negocjacje funduszu z założycielem startupu,
- realizacja transakcji.
Poniżej opiszę wymienione etapy.
Inwestycja w startup – wstępna selekcja projektu przez fundusz
Inwestycja w startup to proces, który rozpoczyna się od wstępnej selekcji projektów przez fundusz. Zazwyczaj fundusz dokonuje pobieżnej analizy nadesłanych materiałów przedstawiających projekt. Najlepszym narzędziem na tym etapie jest teaser inwestycyjny lub pitch-deck.
Teaser inwestycyjny powinien mieć objętość nie większą niż 2 strony. Przygotowuje się go przy pomocy edytora tekstów, jak na przykład MS WORD.
Pitch-deck, czyli prezentacja inwestycyjna, to materiał, który przygotowuje się za pomocą takich aplikacji jak SlideDog, Microsoft PowerPoint, Prezi, Visme czy Google Slides. Prezentacja nie powinna być dłuższa niż kilkanaście slajdów.
Warto mieć na uwadze, że pitch-deck powinien zawierać dużą ilość tekstu. Chodzi o to, aby inwestor był w stanie szybko zrozumieć o choć chodzi w projekcie.
Dokumenty te przesyła się do inwestora Venture Capital najczęściej w formacie pdf za pomocą poczty elektronicznej.
Spotkanie inwestora z założycielem lub założycielami startupu
Spotkanie inwestora z założycielem lub założycielami startupu to kolejny etap w procesie podejmowania decyzji przez fundusz Venture Capital. Takie spotkanie może się odbyć w biurze inwestora lub też online, przy wykorzystaniu takich aplikacji jak na przykład MS Teams czy Zoom.
Podczas pierwszego spotkania z inwestorem wykorzystuje się przede wszystkim prezentację dla inwestora. Jej celem jest wsparcie założyciela startupu podczas przedstawiania projektu inwestorowi VC.
Jeśli po spotkaniu, inwestor poprosi o dodatkowe informacji o projekcie to oznacza to, że inwestycja w startup coraz bardziej się materializuje.
Inwestycja w startup wymaga pogłębionej analizy projektu
Każda inwestycja w startup wymaga przekazania inwestorowi szerokich informacji o projekcie, które następnie są poddawane pogłębionej analizie.
Kluczowym narzędziem wykorzystywanym przez fundusz na tym etapie jest model finansowy przygotowywany przez założyciela startupu. Do jego opracowania wykorzystuje się arkusz kalkulacyjny. Założyciele startupów korzysta z takich programów jak: Google Workspace, Microsoft Excel czy LibreOffice.
Model finansowy odnosi się on do dwóch kluczowych kwestii. Po pierwsze, w modelu finansowym zawarta jest kilkuletnia prognoza finansowa. Przedstawia ona w szczegółowy sposób rozwój projektu w czasie. Odnosi się ona do kamieni milowych projektu, a także kluczowych danych finansowych (przychody, koszty, zyski) i niefinansowych (np. liczba użytkowników czy klientów).
Po drugie, model finansowy opisuje model biznesowy startupu, czyli, w uproszczeniu, sposób osiągania przychodów i ponoszenia kosztów przez startup, a także dotarcie do klientów czy dystrybucji produktów czy usług.
Dodatkowo, inwestor pozyskuje od założyciela startupu inne informacje o startupie. Chodzi tu między innymi o takie informacje jak: rynek docelowy, trendy panujące na tym rynku czy istniejąca konkurencja.
Term sheet jako pierwszy etap negocjacji funduszu z założycielem startupu
Pierwszy etap negocjacji założyciela startupu z funduszem to negocjacja term sheet, który jest też określany jako list intencyjny. Term sheet przygotowuje fundusz na podstawie przeprowadzonych analiz.
Term sheet odnosi się przede wszystkim do takich kwestii jak: biznesowe warunki brzegowe dotyczące przeprowadzenia transakcji, jaką jest inwestycja w startup, a także zasad związanych z funkcjonowaniem startupu po takiej transakcji, w tym również sprzedaży udziałów przez inwestora w przyszłości (exit).
Innymi słowy, term sheet to oferta inwestora dotycząca inwestycji w startup na określonych warunkach. Zapisy term sheet są negocjowane przez strony aż do momentu osiągniecia porozumienia we wszystkich obszarach.
Umowa inwestycyjna jako dokument zamykający negocjacje
Na podstawie term sheet przygotowuje się główny dokument dotyczący realizacji transakcji, jaką jest inwestycja w startup. Tym dokumentem jest umowa inwestycyjna. Podstawowy cel tego dokumentu to zdefiniowanie pod kątem formalnym wszystkich ustaleń biznesowych zawartych w term-sheet.
Niektórzy inwestorzy pomijają pierwszy etap negocjacji w postaci term sheet i przechodzą od razu do negocjowania zapisów, które zawiera umowa inwestycyjna. W takim podejściu, chodzi przede wszystkim o skrócenie czasu prowadzonych negocjacji. Warto mieć na uwadze, że prowadzi to do negocjowania w tym samym czasie kwestii biznesowych i formalnych. Takie działanie nie zawsze odnosi zamierzony skutek.
Umowa inwestycyjna, w przeciwieństwie do term sheet, ma charakter prawnego zobowiązywania dla obu stron.
Inwestycja w startup – realizacja transakcji
Inwestycja w startup jest realizowana poprzez podpisanie umowy inwestycyjnej wspólnie z nową umową spółki. Środki na rzecz startupu są przelewane przez inwestora według scenariusza, wynikającego z zapisów umowy inwestycyjnej.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting www.private-equity.pl. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców między innymi w takich obszarach jak: sprzedaż firmy i wycena firmy oraz pozyskiwanie finansowania.